PRAWO POWROTU (CZ??? 2)
W zesz?ym tygodniu opublikowali?my pierwsz? cz??? wywiadu z prezesem i za?o?ycielem Shavei Israel Michaela Freunda na temat potomk?w os?b, kt?re dokona?y przymusowych konwersji w czasie Inkwizycji. Tekst ukaza? si? w magazynie ????? ????.
Oto kolejna jego cz???.
Sta?o si? to 500 lat temu. Czy ludzie zaczynaj? teraz szuka? swoich korzeni?
W ci?gu ostatnich 20 lat byli?my ?wiadkami narastaj?cego powrotu do korzeni potomk?w Anousim. Widzimy to od Portugalii i Hiszpanii jak i w Brazyli i Peru. Dzieje si? to na przestrzenie wszystkich warstw spo?eczno-ekonomicznych?.
Jak wyt?umaczysz to zjawisko?
Trudno to wyja?ni? racjonalnie. Abarbanel, kt?ry ?y? w czasie wydalenia i by? ministrem finans?w kr?la Hiszpanii, opisuje wyrzucenie ze swojego pa?stwa w swoim komentarzu do Ksi?gi Powt?rzonego Prawa, a tak?e do Izajasza. Pisze, ?e pod koniec dni Anousim powr?ci do ludu Izraela. Pisze, ?e pocz?tkowo powr?c? tylko w swoich sercach – poniewa? b?d? bali si? ujawni?, ?e s? ?ydami. Ale nadejdzie czas, kiedy powiedz? te? otwarcie: ?Chcemy wr?ci??. My?l?, ?e ?yjemy w?a?nie w tych czasach. Ludzie ci?gle si? do nas zbli?aj?, opowiadaj?c nam o pochodzeniu cz?onk?w rodziny i ?ydowskich tradycji.
Czy istniej? zwyczaje, kt?re charakteryzuj? potomk?w Anousim?
Wiele wspomina babcie, kt?re w pi?tek schodzi?y do ??piwnicy, zapala?y dwie ?wiece i wypowiada?y kilka s??w, kt?rych prawdopodobnie nawet nie rozumia?y. Profesor z p??nocnej Portugalii, kt?rego zna?em, powiedzia? mi, ?e jako dziecko jego rodzice zabronili mu wychodzi? na zewn?trz i liczy? gwiazdy w nocy, poniewa? by?o to niebezpieczne. Twierdzi?, ?e by?a to staro?ytna praktyka w ich rodzinie. Anousim wychodzi? i liczyli gwiazdy na niebie, by wiedzie?, czy szabat si? sko?czy?. W pewnym momencie niekt?rzy z nich zostali schwytani przez Inkwizycj?.
Kilka lat temu spotka?em dyplomat? z ambasady Brazylii w Izraelu. Powiedzia? mi, ?e pochodzi z rodziny Anousim w p??nocnej Brazylii, gdzie wiele rodzin mia?o st?? jadalny z ukryt? szuflad? obok miejsca g?owy rodziny. W tej szufladzie zawsze znajdowa? si? talerz wieprzowiny, aby je?li jeden z s?siad?w nagle przyszed? w odwiedziny mo?na by?o natychmiast go wyj?? i po?o?y? na ?rodku sto?u. Dzi?ki temu nikt nie podejrzewa? rodziny, ?e jest ?ydowska.
Po tym, jak mi to powiedzia?, odwiedzi?em p??nocn? Brazyli? i poprosi?em mojego towarzysza, ?eby zabra? mnie do sklepu z antykami. Na w?asne oczy zobaczy?em te sto?y z ukryt? szuflad?. Do dzi? istniej? rodziny, kt?re nie jedz? razem mi?sa i mleka. W niekt?rych miejscach Purim lub jak to nazywali ??wi?to Santa Estherica?, sta?o si? centralnym ?wi?tem dla Anousim. Czuli wsp??czucie dla postaci Esther, kt?ra by?a r?wnie? przetrzymywana w pa?acu kr?la Ahashverosha. Podczas festiwalu kobiety po?ci?y, zapala?y ?wiece na cze?? fikcyjnego ?wi?tego i wraz z c?rkami przygotowywa?y koszerne potrawy na ?wi?to Purim.
Historyczne ko?o jest zamkni?te?
W XVI i XVII wieku potomkowie Anousim r?wnie? zacz?li ucieka? do Amsterdamu. W tym okresie nastawienie do Anousim, kt?rzy chcieli wr?ci? do judaizmu by?o bardzo pozytywne. Spo?eczno?? amsterdamska nawet wydrukowa?a dla nich modlitewniki przet?umaczone na j?zyk portugalski. 200 lat temu o wiele ?atwiej by?o udowodni? ?ydowsko?? Anousim?w. Dzisiaj, 500 lat po wydaleniu i przymusowych nawr?ceniach, dow?d jest coraz trudniejszy, a wi?kszo?? ich potomk?w, kt?rzy chc? powr?ci? do judaizmu, musi zosta? nawr?cona przez s?d rabiniczny. To ekscytuj?ca sytuacja. Obecnie jest ca?kiem sporo takich konwersji. Mo?na niemal poczu? obecno?? ich przodk?w, kt?rzy obserwuj? wszystko z nieba i ciesz? si?, ?e po 500 latach historyczny kr?g si? zamyka, a ich potomkowie wracaj? do lud Izraela.
Obecnie wiele kraj?w ma ca?e spo?eczno?ci Bnei Anousim. Na przyk?ad w samej Kolumbii istnieje dwana?cie takich spo?eczno?ci. Ka?da spo?eczno?? obejmuje synagog?, mykw?, a czasem nawet organizacje edukacyjne dla dzieci. Wielu potomk?w Anousim pr?buje zintegrowa? si? z istniej?cymi spo?eczno?ciami ?ydowskimi, kt?re cz?sto wahaj? si? z zaakceptowaniem ich. Zamiast podnosi? r?ce i poddawa? si?, decyduj? si? za?o?y? niezale?ne spo?eczno?ci i nawr?ci? si?. Niekt?rzy chc? emigrowa? do Izraela, a niekt?rzy wol? pozosta? w swoim stanie i ?y? ?yciem religijnego ?yda.
Cz?sto ludzie pytaj?, jaki jest motyw powracaj?cych do judaizmu. Mo?e szukaj? tylko ucieczki ze swojego kraju i chc? uda? si? do zachodniego pa?stwa Izrael? Ale zapominamy, ?e przej?cie na judaizm, kt?re obejmuje wiele wymaga?, nie jest ?atwe. Kiedy widzisz wysi?ki, jakie niekt?rzy z tych ludzi podejmuj? przez ca?e ?ycie, aby prowadzi? ?ydowsko-religijny styl ?ycia, bez ?rodk?w i bez wsparcia spo?eczno?ci ?ydowskiej zdajesz sobie spraw?, ?e ich intencje s? szczere.