PRAWO POWROTU (CZ??? 1)
W nocy 8 na Av, 527 lat temu, deportowano ostatnich ?yd?w z Hiszpanii. Ci, kt?rzy zostali zmuszeni do przej?cia na chrze?cija?stwo musieli zosta?. Inni zostali zabici ze wzgl?du na swoja wiar?. W ostatnich dziesi?cioleciach wielu potomk?w ?Anousim? o kt?rych mowa odkrywa na nowo swoje pochodzenie. W ekscytuj?cym procesie powoli wracaj? do korzeni i judaizmu. To fascynuj?ca historyczna podr?? …
Diana Stern
Zdj?cie Avital Hirsch
Artyku? opublikowano w czasopi?mie ????? ????.
Hiszpania XV wieku. Te same alejki, kt?re zosta?y zape?nione w Z?otym Wieku, sta?y si? niebezpiecznym miejscem dla ?yd?w. Ucieczka, nawr?cenie lub udr?ka – to trzy opcje dost?pne ?ydom podczas tajemniczej ery wyp?dzenia Hiszpanii. Od tamtych czas?w min??o ponad 500 lat, a na ca?ym ?wiecie wci?? istniej? potomkowie staro?ytnych spo?eczno?ci ?ydowskich. Niekt?re z nich maj? wspania?y rodow?d, do kt?rego nale??.
Marzenia o Hiszpanii
Hiszpa?skie ?ydostwo jest najwi?ksz? i najpot??niejsz? spo?eczno?ci? ?ydowsk? na ?wiecie. W 1391 r. Spo?eczno?? zacz??a cierpie? z powodu prze?ladowa? i pogrom?w, wielu zosta?o zamordowanych, a innych zmuszono do przej?cia na chrze?cija?stwo, przy czym tych ostatnich nazywa si? Anousim. Kulminacja inkwizycji w Hiszpanii mia?a miejsce w 1492 r.. By? to ostateczny czas deportacji ?yd?w pozosta?ych jeszcze w kr?lestwie. W nocy 8 Av lub 31 lipca 1492 min??y cztery miesi?ce, dane ?ydom na opuszczenie pa?stwa.
Wiele os?b nie ma ?wiadomo?ci, ?e wtedy wyjechali tylko ?ydzi. Ci, kt?rzy przeszli na chrze?cija?stwo musieli zosta?? t?umaczy Michael Freund, przewodnicz?cy i za?o?yciel Shavei Israel, kt?ry po?wi?ca swoje ?ycie potomkom Anousim i innym Zaginionych Plemion ?ydowskim.
?Miliony ludzi na ca?ym ?wiecie, kt?rzy m?wi? po hiszpa?sku i portugalsku, s? potomkami ?yd?w, kt?rych przodkowie zostali przymusowo nawr?ceni? – m?wi Freund. W ostatnich latach coraz wi?cej potomk?w ?ydowskich rodzin odkrywa swoje korzenie i szuka zwi?zku z ludem Izraela. ?Niekt?rzy pozostaj? oddanymi katolikami, ale fakt, ?e ich przodkowie byli ?ydami, intryguje ich intelektualnie lub emocjonalnie, a niekt?rzy podejmuj? duchowe poszukiwania, kt?re prowadz? ich do judaizmu?.
?Ko?ci?? katolicki i inkwizycja konsekwentnie i przez stulecia w?o?y?y wiele wysi?ku w pr?b? wyci?gni?cia ich z naszego ludu. My r?wnie? powinni?my zainwestowa? energi?, pr?buj?c sprowadzi? je z powrotem? m?wi Freund z naciskiem. ?Mamy wys?annik?w, kt?rzy wsp??pracuj? ze spo?eczno?ciami w 12 pa?stwach? – doda?. Bnei Menasze w Indiach, potomkowie chi?skiej spo?eczno?ci ?ydowskiej w Kaifeng, Bnei Anousim z Kolumbii, Salwadoru, Chile, Hiszpanii, Portugalii, Sycylii, a nawet po?udniowych W?och.
Freund wyemigrowa? do Izraela z Nowego Jorku w 1995 r. W 1996 r., kiedy Benjamin Netanyahu zosta? po raz pierwszy wybrany premierem, Michael pe?ni? funkcj? na stanowisku w jego Departamencie Informacji. Cz??ci? jego pracy by?a korespondencja. Wtedy dosta?a si? w jego r?ce pomara?czowa, zmi?ta koperta z p??nocno-wschodnich Indii, kt?ra skierowana by?a do premiera. Moment, gdy Michael otworzy? kopert?, sta? si? decyduj?cym w jego ?yciu. Zdarzenie spowodowa?o, ?e porzuci? polityk?.
?W ekscytuj?cym li?cie przyw?dcy spo?eczno?ci Bnei Menasze z p??nocno-wschodnich Indii pisali o 10 zaginionych plemionach wygnanych z kr?lestwa asyryjskiego 2700 lat temu. M?wili o tym jak bardzo chc? wr?ci? do swojej ojczyzny, do Syjonu. Najpierw uzna?em, ?e to nie mo?liwe, ale w li?cie by?o co? prawdziwego, wi?c im odpisa?em?
P??niej Freund ujawni?, ?e przynajmniej od czas?w Golda Meir Bnei Menasze apelowali do wszystkich rz?d?w Izraela, ale nigdy nie otrzymali odpowiedzi. ?Kilka os?b ze spo?eczno?ci skontaktowa?o si? ze mn?. Widzia?em, ?e byli uczciwi, powa?ni i naprawd? chcieli po??czy? si? z ?ydami i mieszka? w Eretz Israel ?.
Freund zacz?? zag??bia? si? w fenomen odleg?ych spo?eczno?ci ?ydowskich. ?Zacz??em podr??owa? do r??nych miejsc i zobaczy?em, ?e ?ydowska ?wiadomo?? w wielu spo?eczno?ciach wci?? istnieje. Postanowi?em za?o?y? organizacj? Shavei Israel, aby im pomaga?. „
?Judaizm nie jest religi? misyjn? i nie pr?bujemy na?o?y? kippy na niczyj? g?ow?. Pomagamy tym kt?rzy szukaj? kulturowego zwi?zku z narodem Izraela. A tak?e tym, kt?rzy szukaj? duchowego po??czenia i s? zainteresowani konwersj?. Ka?dy musi podj?? w?asn? decyzj?, zrozumie?, co jest dla niego odpowiednie. Jako organizacja r?wnie? nikogo nie nawracamy. Konwersj? pozostawiamy beis dinom (s?dom konwersji). My tylko pomagamy.”
Pr?ba po ?mierci
Po wygnaniu z Hiszpanii wielu ?yd?w znalaz?o schronienie w s?siedniej Portugalii, a? do 1497 r. Wtedy kr?l Portugalii, Manuel I, o?wiadczy? si? Isabelli, c?rce katolickich kr?l?w Hiszpanii. Hiszpa?ski dw?r kr?lewski uzna? deportacj? wszystkich ?yd?w z Portugalii za warunek zawarcia ma??e?stwa. ?ydzi stanowili oko?o 20 procent populacji. W obawie przed powa?nym uszkodzeniem gospodarki kraju kr?l Portugalii obra? inny kierunek. Zamiast deportowa? wszystkich ?yd?w, poprosi ich, aby przeszli na chrze?cija?stwo nie pozwalaj?c im opu?ci? Portugalii.
Ko?a historii si? porusza?y, Hiszpania i Portugalia sta?y si? pot?gami kolonialnymi. A Anousim zawsze w tajemnicy wracali do tradycji ?ydowskiej.
Re?im Inkwizycji, podobnie jak nazistowskie Niemcy, prowadzi? bardzo szczeg??owe zapisy. W archiwach Inkwizycji mo?na przeczyta? o zdecydowanym poszukiwaniu ka?dego, kto mo?e zachowa? w tajemnicy ?ydowskie zwyczaje.
Pomimo trudno?ci, strachu i niebezpiecze?stwa wielu Anousim?w nadal utrzymywa?o swoj? to?samo?? w tajemnicy i zachowa?o dziedzictwo swojego ludu. ?Dla mnie to niesamowite? – podkre?la Freund. ?Naj?atwiej by?o im opu?ci? r?ce, podda? si? i da? si? zasymilowa?. Ale byli i odwa?ni i oddani?. Nawet w XVII wieku, 200 lat po wyp?dzeniu z Hiszpanii, toczy?y si? procesy inkwizycyjne przeciwko Anousimom, tylko dlatego, ?e uwa?ano i? po?wi?caj? si? Torze Moj?esza.
?Zawsze czu?em, ?e nar?d ?ydowski i pa?stwo Izrael maj? moralny, historyczny i religijny obowi?zek wyci?gni?cia r?ki i przybli?enia ich do nas. Ich ojcowie zostali porwani bez w?asnej, a jednak pomimo wszystkich niebezpiecze?stw i ca?ego ryzyka, nadal trzymali si? swojej ?ydowskiej to?samo?ci ?.
Ci?g dalszy nast?pi?